Hram Svetog Đorđa – Mauzolej dinastije Karađorđević

Na vrhu Malog Oplenca,na nadmorskoj visini od 347 metara, uzdiže se Crkva svetog Đorđa i Mauzolej kraljevske porodice Karađorđević, bela petokupolna građevina, prefinjenih oblika i materijala, građena u kombinaciji srpsko -vizantijskog stila, a po projektu arhitekte Koste J. Jovanovića, u periodu od 1910. do 1930. godine. Crkva je zadužbina kralja Petra I Karađorđevića, unuka velikog vožda Karađorđa.

Jedna od najsnažnijih karakteristika hrama kao građevine je njena unutrašnja dekoracija, rađena u mozaiku koji se prostire na površini od 3.570 m2. Specijalna vrsta mozaičke staklene paste rađena je u Muranu kod Venecije (Italija), dok je mozaik u kompozicije slagan u Nemačkoj. Neverovatnih 15.000 nijansi boja i pozlata četrnaest i dvadeset karatnog zlata na preko 40 miliona mozaičkih kockica, Mauzolej na Oplencu svrstavaju među prvih nekoliko u svetu po površini i po tehnici kojom je mozaik rađen.

Na zidovima oplenačkog hrama, na jednom mestu, sabrana su najlepša dela zidnog slikarstva srpske srednjovekovne umetnosti. Mozaičke kompozicije, njih 725, rađene su po ugledu na najlepše freske iz preko 60 srednjovekovnih manastira i crkava sa prostora Srbije i Makedonije.

U naosu hrama, prostorom  dominira polijelej – centralno rasvetno telo, namenski rađeno za Oplenac. Liven je od sakupljenog pobedničkog oružja sa Kajmakčalana u obliku krune srednjovekovnih srpskih vladara koja je svojim unutrašnjim delom okrenuta naopako – simbolično, u znak žalosti za izgubljenim carstvom na Kosovu 1389. godine.

U tišini oplenačkog hrama svoj večiti spokoj našlo je  pet vladara dinastije Karađorđević i 30 članova najuže porodice.

U dva sarkofaga od venčačkog mermera, na dva počasna mesta u južnoj i severnoj pevnici,  na gornjem prostoru crkve   počivaju rodonačelnik dinastije - vožd Prvog srpskog ustanka Đorđe Petrović – Karađorđe (1762-1817)  i njegov unuk, ktitor hrama, kralj Petar I Karađorđević (1844-1921). U kripti, na pločama od dečanskog oniksa, nalaze se imena još dvojice vladara - kneza Aleksandra Karađorđevića, sina Karađorđevog, koji je Srbijom vladao od 1842. do 1858. i kralja Aleksandra I Karađorđevića, ubijenog prilikom zvanične posete Francuskoj u Marseju, 1934. godine i kralja Petra II.

Znalački ukomponovani u ambijent oplenačkog brda, monumentalne spoljašnosti i sa precizno odabranim mestom  gde su podignuti, sa bogatstvom filigranske Oplenca. Ornamentika i savršen mozaik, crkva na Oplencu i mauzolej dinastije Karađorđević predstavljaju biser kulturno - istorijskog nasleđa Topole.